«Միջազգային իրավական մեխանիզմները` հանուն ռազմական հանցագործների պատասխանատվության ենթարկման և սեփականության իրավունքի պաշտպանության» ծրագրի շրջանակներում այսօր ծրագրի ղեկավար Տաթևիկ Մատինյանն ու ծրագրի օգնական Մարիամ Խզմալյանը հանդիպում ունեցան Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում Հայաստանի Հանրապետության ներկայացուցիչ Եղիշե Կիրակոսյանի հետ, որի ընթացքում քննարկվեցին Մարդու իրավունքների Եվրոպական դատարան ներկայացված միջպետական գանգատը՝ կապված 44-օրյա պատերազմի հետևանքների հետ և «Ռազմավարական դատավարությունների կենտրոն» ԻՀԿ կողմից ՄԻԵԴ ներկայացվող անհատական գանգատները՝ 44-օրյա պատերազմի հետևանքով բռնի տեղահանված անձանց սեփականության իրավունքի պաշտպանության նպատակով։
Author: Tatev Matinyan
Time limit for ECHR applications reduced to four months
As of 1 February 2022 the time-limit for submitting an application to the European Court of Human Rights is four months following the final domestic judicial decision in the case, which is usually a judgment delivered by the highest court in the country concerned. The time-limit was previously six months.
This new time-limit is not retroactive: it does not apply to applications in which the final domestic decision was taken prior to 1 February 2022. In other words, it will only apply to applications in which the final domestic decision is given from 1 February 2022 onwards.
The four-month time-limit for applying to the Court after the final domestic decision is one of the admissibility criteria laid down in Article 35 of the Convention. If even one of these criteria is not met the application will be declared inadmissible, which is why it is essential to comply with all the requirements when submitting an application to the Court.
The change to the time-limit for applying to the Court arises out of Protocol No. 15 to the European Convention on Human Rights, which has been signed and ratified by the 47 member States of the Council of Europe. This text amending the Convention entered into force on 1 August 2021, but provided for a transition period before the change of time-limit became effective.
ՄԻԵԴ դիմում ներկայացնելու ժամկետը փոփոխվել է
Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի թիվ 15 Արձանագրությամբ՝ ներպետական պաշտպանության միջոցների սպառման շրջանակներում կայացված վերջնական ներպետական որոշումից հետո Մարդու իրավունքների եվրոպական Դատարան դիմում ներկայացնելու ժամկետը 6 ամսից կրճատվում է 4 ամիս:
Այս նոր չորսամսյա ժամկետն ուժի մեջ Է մտնում 2022 թ. փետրվարի 1-ից: Այնուամենայնիվ, այն կիրառվում է միայն այն դիմումների նկատմամբ, որոնցում վերջնական ներպետական որոշումը կայացվել է 2022 թ. փետրվարի 1-ին կամ այդ ամսաթվից հետո: Ժամկետի այս փոփոխությունը ընդունվել է Եվրոպայի խորհրդի 47 անդամ պետությունների կողմից։
Բադալյանն ընդդեմ Ադրբեջանի վճիռը մտավ ուժի մեջ
Այսօր Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանից ստացված գրությամբ տեղեկացանք, որ Ադրբեջանի Հանրապետությունը Բադալյանն ընդդեմ Ադրբեջանի գործով սահմանված ժամկետում Մեծպալատ բողոք չի ներկայացրել ընդդեմ կայացված որոշման, ինչի արդյունքում որոշումը մտել է օրինական ուժի մեջ։ Դատարանը նշել է նաև, որ սույն որոշման կատարման ապահովումը Նախարարների կոմիտեի գործառույթն է։ Հիշեցնեմ, որ «Բադալյանն ընդդեմ Ադրբեջանի» (գանգատ թիվ 51295/11) գործով վճիռը կայացվել էր 2021 թվականի հուլիսի 22-ին։
Սույն գործով Եվրոպական դատարանն արձանագրել էր, որ Ադրբեջանի կառավարությունը չէր տրամադրել համոզիչ և բավարար բացատրություն առ այն, որ Արթուր Բադալյանի հոգեկան լուրջ խնդիրները, որոնք ի հայտ էին եկել անազատությունից ազատվելուց անմիջապես հետո որևէ կերպ կապված չեն պահման պայմանների և այն վերաբերմունքի հետ, որը Բադալյանը ստացել էր անազատության գտնվելու ընթացքում: Այսպիսով, Եվրոպական դատարանն եզրահանգել էր, որ տեղի է ունեցել ՄԻԵԿ 3-րդ հոդվածի խախտում:
Ավելին, Եվրոպական դատարանը, նշել էր, որ Ադրբեջանի կառավարությունը որևէ նյութ կամ որևէ տեղեկատվություն չէր ներկայացրել ապացուցելու Բադալյանի ռազմագերի լինելու հանգամանքը։ Այլ փաստարկներ չէին բերվել առ այն, որ Կոնվենցիայի 5-րդ հոդվածը չի տարածվում Բդալյանի գործի վրա, և Ադրբեջանը չէր պնդել, որ Բադալյանի կալանավորումը համապատասխանում էր ՄԻԵԿ 5-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին ենթակետերին կամ որ Բադալյանին տրամադրվել էր որևէ ընթացակարգային երաշխիք: Սույն գործով, ՄԻԵԴ պարտավորեցրել է Ադրբեջանի Հանրապետությանը Բադալյանին վճարել 30.000 եվրո փոխհատուցում որպես բարոկայան վնաս։
Դերենիկ Մկրտչյանի և Գայանե Մկրտչյանի ընդդեմ Հայաստանի (գանգատ թիվ 69736/12)
Այսօր՝ 2021 թվականի նոյեմբերի 30-ին, ՄԻԵԴ-ը հրապարակեց Դերենիկ Մկրտչյանի և Գայանե Մկրտչյանի ընդդեմ Հայաստանի գործով վճիռը։
10-ամյա Դերենիկ Գ.-ն Չարենցավանի թիվ 5 դպրոցի չորրորդ դասարանի աշակերտ էր։ 2010 թվականի հունիսի 5-ին մաթեմատիկայի քննության ժամանակ ուսուցչի բացակայության ժամանակ ծեծկռտուք է տեղի ունեցել, ինչի արդյունքում Դերենիկ Գ.-ին ծեծի են ենթարկել իր երկու դասընկերներ՝ Ի.Հ. եւ Վ.Հ.-ն, ովքեր եղբայրներ էին: Ծեծկռտուքի ժամանակ Դերենիկ Գ.-ն և մյուս աշակերտները բարձր բղավել են. լսելով աղմուկը՝ դռնապանը և մյուս ուսուցիչները մտել են դասասենյակ, ովքեր գտել են Դերենիկ Գ.-ին անգիտակից վիճակում՝ հատակին։ Դերենիկ Գ.-ն հիվանդանոց է ընդունվել արդեն մահացած։
Եվրոպական Դատարանը գտել է, որ. «Բավարար ապացույցներ չկային՝ եզրակացնելու, որ դպրոցի իշխանությունները չեն կատարել Կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածով նախատեսված իրենց պարտավորությունը՝ ապահովելու Դերենիկ Գ.-ի կյանքի համար անհրաժեշտ պաշտպանության չափանիշը», հետևաբար, Կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածի բովանդակային մասով խախտում չի եղել։
Երեխայի հարազատները ՄԻԵԴ-ին ներկայացված գանգատում մեղադրել էին նաև իշխանություններին, որոնք, ըստ նրանց, չեն կարողացել արդյունավետ քննություն իրականացնել։
Եվրոպական դատարանն այս մասով արձանագրել է, որ դպրոցական մահվան պաճառ դարձած միջադեպի հանգամանքների հետաքննությունը լուրջ թերություններով ու ձգձգումներով է ընթացել, մասնավորապես դատարանն արձանագրել է, որ վկաների հարցաքննությունը, ապացույցների հավաքագրումն ու քրեական գործի հարուցումը ժամանակին չեն կատարվել և բացթողումներ եղել են հենց սկզբնական փուլում՝ մինչև քրեական գործի հարուցումը»։
Միջազգային դատարանը Հայաստանին պարտավորեցրել է երեխայի ընտանիքին վճարել 24 հազար եվրո փոխհատուցում՝ ոչ պատճաշ հետաքննության համար։
https://hudoc.echr.coe.int/eng?fbclid=IwAR3dtAwfZ3EF-xC1Mv05DEwnZNZViKXejfMPtAgz8rQwO8cslmfZ1aVxBAI#{%22itemid%22:[%22001-213519%22]}