2011 թվականի դեկտեմբերի 14-ին Հելսինկյան Քաղաքացիական Ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի կողմից ներկայացվեց 2001–2011 թվականների ընթացքում նախաձեռնված և իրականացված դատական գործերի ձեռնարկը:
Ուսումնասիրությունն իրականացվել է Հելսինկյան Քաղաքացիական Ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի կողմից Քաունթերփարթ ինթերնեշնլի հայաստանյան ներկայացուցչության և ԱՄՆՄԶԳ աջակցությամբ:
Հելսինկյան Քաղաքացիական Ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի կողմից հրապարակված «Նախադեպային իրավունքն արդարադատության իրականացման գործընթացում» ձեռնարկում ներառված է տասը տարիների ընթացքում կազմակերպության կողմից նախաձեռնած քսան դատական գործերի վերլուծությունը:
ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակի նախագահ Արթուր Սաքունցը նշեց, որ կազմակերպության կողմից դատական գործերի նախաձեռումը շարունակական է լինելու և հնարավորություն կլինի ձեռնարկի երկրորդ հատորի հրատարակման, որում տեղ կգտնեն ներկայումս ընթացքի մեջ գտնվող շուրջ 25 դատական գործեր:
Նա նաև նշեց. «Մենք չենք հավակնում փոխարինել փաստաբանական ինստիտուտներին, բայց որոշակի օրինակի ուժը շատ կարևոր ենք համարում փաստաբանական իստիտուտի խթանման համար»:
Քաունթերփարթ ինթերնեշնլի հայաստանյան ներկայացուցչության տնօրեն Ալեքս Սարդարը նշեց. «Մեր մոտ մոտեցում կա, որ հաճախ չենք ֆինանսավորում հետազոտոտական աշխատանքներ, որոնց արդյունքը լինում են գրքեր, որոնք գրադարանում մնում են և փոշի հավաքում: Ֆինանսավորման պատճառներից մեկ այն է, որ մենք ճանաչում ենք Արթուր Սաքունցին, Հելսինկյան Քաղաքացիական Ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակին: Գիտենք, որ նմանատիպ հետազոտությունը կդառնա քարտեզ հետագա ակտիվիզմի և հետագա իրավական գործունեության համար: Նմանատիպ գործունեությունը ոչ թե պետք է հասանելի լինի մեզ, այլ պետք է լինի հասանելի ավելի լայն, ոչ մասնագիտական զանգվածի»:
«Ռազմավարական դատավարությունների կենտրոն» ԻՀԿ նախագահ, փաստաբան Էդմոն Մարուքյանը նախ շնորհակալություն հայտնեց ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակին սերտ համագործակցության և վերջին տասը տարիներին իրենց կարևորագույն նախադեպային գործերով մատակարարելու համար: «ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակը ունիկալ դեր է խաղացել՝ հանդիսանալով ֆիլտր, մարդկանց ընդունելով և ֆիլտրացնելով, նախադեպային գործերն ընտրելով և տալով մեզ, որպեսզի այդ գործերը մենք վարենք, սա շատ լուրջ աշխատանք է»,- նշեց նա: Է. Մարուքյանը նաև ավելացրեց, որ ձեռնարկում ներկայացվել են գործեր, որոնք վարվել են իր, ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակի իրավաբանների և փաստաբան Կարեն Թումանյանի կողմից և ներկայացրեց իր կողմից վարված հինգ նախադեպային գործերը:
Անդրադառնալով ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակն ընդդեմ ՀՀ պաշտպանության նախարարության գործին՝ Է. Մարուքյանը նշեց, որ առաջին գործերից է, որ հայտ ներկայացվեց ընդդեմ ՀՀ պաշտպանության նախարարության: Խոսքը վերաբերում էր «Պետական և ծառայողական գաղտնիքի մասին» օրենքի դրույթներին:
Է. Մարուքյանը նշեց. «Դատաքննությունն այն նշանակությունն ունեցավ, որ նրա շարունակությունը բերեց նրան, որ գաղտնի տեղեկատվության ցանկերը փոփոխվել են և այն տեղեկատվությունները, որոնք ժամանակին գաղտնիք էին և դատարանի միջոցով չէինք կարող ստանալ, այժմ կարող ենք ստանալ հարցումների միջոցով»:
«Արնի Քընսալթ» ՍՊԸ տնօրեն, իրավաբան, ծրագրի փորձագետ Արա Ղազարյանը նշեց, որ օբյեկտիվ գնահատելու համար մշակվել են չափանիշներ, որոնք հնարավորություն են տվել պարզելու, թե նախադեպային իրավունքն ինչ ազդեցություն է թողել ներպետական իրավունքի և դատական պրակտիկայի զարգացման վրա, ինչպես նաև տեսնել, թե տվյալ անձի խախտված իրավունքը վերականգնվել է, թե ոչ:
Ըստ նրա՝ ուսումնասիրվել են քսան դատական գործեր՝ քրեական, քաղաքացիական և վարչական, որոնքը վերաբերել են աշխատանքային իրավունքի, հանրահավաքների իրավունքի, տեղեկատվության ազատության իրավունքի խախտմանը և այլն:
Ա. Ղազարյանը նշեց, որ հետազոտված դատավարություններից 4-ը /21%/ վճռորոշ ազդեցություն է ունեցել, 10-ը /50%/՝ կարևոր, 6-ը /31%/՝ որևէ ազդեցություն չի ունեցել, իսկ բացասական հետևանք ոչ մի դատավարություն չի առաջացրել: Ինչ վերաբերում է խախտված իրավունքի վերականգմանը, 20 գործից 7-ում ամբողջովին վերականգնվել է խախտված իրավունքը, 2-ի դեպքում մասամբ է վերականգնվել և 10-ի դեպքում չի վերականգնվել:
Իրավապաշտպան, ծրագրի փորձագետ Արտակ Զեյնալյանը ներկայացրեց, թե ինչ է իրենից ներկայացնում ռազմավարական դատավարությունը: Ըստ նրա՝ ընտրվում է զոհ, որը համապատասխանում է ռազմավարական դատավարության չափանիշներին և տարվում հետևողական գործընթաց բարենպաստ կամ նպատակին ծառայող ակտի կայացմանը հասնելու նպատակով: Ռազմավարական դատավարության արդյունքում կարող է լինել նաև տակտիկական հաղթանակ: Դրա օրինակ է ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակն ընդդեմ ՀՀ պաշտպանության նախարարության գործը: ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակը պարտվեց բուն դատական գործում, սակայն այդ պարտությունը բերեց նրան, որ ՊՆ-ն և այլ գերատեսչություններ սկսեցին փոխել իրենց վերաբերմունքը պետական գաղտնիքի հետ կապված հարցերում: Չնայած Վարչական դատարանը չնեղացրեց ՊՆ-ին, կայացրեց անարդար դատական ակտ, սակայն դրանից հետո ՊՆ-ն անում է այնպես, ինչպես ասում է ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակը:
Այստեղ նշվել է տակտիկական հաղթանակ, ուրեմն կարևոր է նկատել, որ ռազմավարական դատավարությունը երբեք բացասական ազդեցություն չի ունենում:
Արտակ Զեյնալյանը վերջում ավելացրեց, որ ժամանակն է Հայաստանի իրապաշտպան հասարակությունում մշակվի ռազմավարական դատավարության չափանիշներ, փորձը հանձնվի թղթին, որպեսզի այս ուղղությունը զարգանա:
Աղբյուրը` http://www.hcav.am/articles.php/language_arm/date_2011-12-15/article_4401/page.html:
2012 թվականի հունվարի 26-ին Front Line Defenders կազմակերպությունը հրապարակեց իր 2012 մարդու իրավունքների պաշտպանների վերաբերյալ տարեկան զեկույցը, որում ամփոփված են 2011 թվականի ընթացքում մարդու իրավունքների պաշտպաններին առնչվող իրավիճակներում տեղ գտած զարգացումներն ու միտումները աշխարհի տարբեր մասերում: Զեկույցում ընդգծվում է այն հանգամանքը, որ մինչդեռ լրատվամիջոցները և միջազգային հանրությունը իրենց ուշադրությունը սևեռել են Միջին Արևելքում և Հյուսիսային Աֆրիկայում թափ առնող դրամատիկ իրադարձությունների վրա, աշխարհի մյուս մասերում բռնապետական կառավարությունները ցանկացած անհնազանդության ի պատասխան դաժանաբար գործի են դնում իրենց առավելությունն ու հզորությունը:
